انواع الکترود در صنعت جوشکاری،یکی از اصلیترین و حیاتیترین اجزاست که نقش انتقال جریان الکتریکی، ایجاد قوس و تأمین فلز پرکننده در فرآیند جوشکاری را ایفا میکند. انتخاب درست الکترود نهتنها روی کیفیت جوش تأثیر میگذارد، بلکه عملکرد، ایمنی و دوام اتصال فلزات را نیز تضمین میکند.
اما سؤال اینجاست که چند نوع الکترود داریم؟ چه تفاوتهایی میان آنها وجود دارد؟ و هر نوع برای چه کاربردی مناسب است؟ در این مقاله، بهصورت جامع و دقیق به بررسی انواع الکترودها میپردازیم.
تعریف الکترود جوشکاری
الکترود (Electrode) میلهای فلزی است که جریان الکتریکی را به قطعهکار منتقل میکند و در بسیاری از فرآیندهای جوشکاری، خود نیز ذوب میشود و بخشی از جوش را تشکیل میدهد. برخی از الکترودها مصرفشدنی هستند و برخی دیگر بهعنوان واسطه هدایت جریان، بدون ذوب شدن عمل میکنند.
دستهبندی کلی الکترودها
انواع الکترود را میتوان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
الکترود مصرفشدنی ( Consumable Electrodes )
این نوع الکترودها هنگام جوشکاری ذوب شده و بخشی از فلز جوش را تشکیل میدهند. در جوشکاری قوس الکتریکی دستی ( SMAW ) و جوشکاری MIG از این نوع استفاده میشود.الکترود غیر مصرفشدنی ( Non-Consumable Electrodes )
در این نوع، الکترود ذوب نمیشود و فقط قوس الکتریکی را ایجاد میکند. الکترود تنگستن در جوشکاری TIG از جمله این دسته است.
انواع الکترود مصرفشدنی
۱٫ الکترود روکش دار ( Shielded Metal Arc Welding Electrodes )
این نوع رایجترین نوع الکترود در جوشکاری دستی یا SMAW است. الکترودهای روپوشدار دارای مغزی فلزی هستند که با یک پوشش از مواد شیمیایی، گاز محافظ و پودرهای آلیاژی پوشیده شدهاند.
پر مصرف ترین انواع الکترود روکش دار:
الکترود E 6010 : نفوذ بالا، مناسب برای جوشکاری در همه موقعیتها، بهویژه خطوط لوله
الکترود E 6013 : همهکاره، با قوس نرم، مناسب برای جوشکاری عمومی
الکترود E 7018 : الکترود با پوشش کم هیدروژن، مقاومت مکانیکی بالا، مناسب برای سازههای سنگین
کاربردها:
ساخت سازههای فلزی، مخازن تحت فشار، کشتیسازی، صنایع نفت و گاز
۲٫ الکترود لخت یا سیم جوش ( Bare Wire Electrodes )
این نوع الکترود بدون پوشش روکشی بوده و بیشتر در فرآیند جوشکاری MIG ( GMAW ) استفاده میشود. سیم جوش در قرقرههای پیوسته قرار دارد و همراه با گاز محافظ مانند آرگون یا CO₂ استفاده میشود.
انواع سیم جوش TIG و MIG :
سیم جوش فولادی ( ER 70 S-6 )
سیم جوش آلومینیومی
سیم جوش استنلس استیل
مزیت :
سرعت بالا، پاشش کم، مناسب برای تولید انبوه
۳٫ الکترود پودری یا فلاش کورد ( Flux-Cored Wire Electrodes )
این نوع الکترود شبیه سیم جوش است اما داخل آن پودر فلاکس وجود دارد که در هنگام جوشکاری گاز محافظ یا سرباره ایجاد میکند. هم به صورت بدون گاز (Self-Shielded) و هم با گاز محافظ (Dual Shield) موجود است.
کاربرد:
مناسب برای جوشکاری در فضای باز، صنایع سنگین و سازههای بزرگ
انواع الکترود غیر مصرفشدنی
۴٫ الکترود تنگستن ( Tungsten Electrodes )
در فرآیند جوشکاری TIG ( GTAW ) از الکترود تنگستن استفاده میشود. این الکترود ذوب نمیشود و تنها نقش ایجاد قوس را دارد. فلز پرکننده بهصورت جداگانه به ناحیه جوش اضافه میشود.
انواع الکترود تنگستن:
Tungsten خالص ( Green ): مناسب برای جوش آلومینیوم با جریان AC
Tungsten با ۲٪ توریم ( Red ): مناسب برای جوش فولاد با جریان DC
Tungsten با لانتان یا سریم: عمر بیشتر، شروع قوس آسانتر، مناسب برای کاربردهای حساس
کاربرد:
صنایع هوافضا، ساخت قطعات دقیق، صنایع غذایی، دارویی و پزشکی
دستهبندی الکترودها بر اساس ترکیب شیمیایی پوشش
الکترودهای روپوشدار را میتوان بر اساس ترکیبات روپوش به دستههای زیر تقسیم کرد:
۱٫ سلولزی ( Cellulosic Electrodes )
پوشش حاوی سلولز است. قوس قوی و نفوذ بالا دارد. مناسب برای جوشکاری عمودی و خطوط لوله.
۲٫ روتیلی ( Rutile Electrodes )
پوشش حاوی دیاکسید تیتانیوم (TiO₂) است. جوش نرم و ظاهر زیبا تولید میکند. مناسب برای جوشکاری عمومی.
۳٫ قلیایی یا کم هیدروژن ( Low Hydrogen Electrodes )
حاوی آهک، فلدسپار و ترکیبات قلیایی. جذب رطوبت پایین، مقاومت مکانیکی بالا، مناسب برای سازههای حساس.
۴٫ اکسید آهن ( Oxidizing Electrodes )
پوشش با مقدار زیاد اکسید آهن. تولید سرباره زیاد و جوش مقاوم در برابر خوردگی.
کد گذاری الکترودها چیست؟
استاندارد AWS ( American Welding Society ) سیستم کدگذاری دقیقی برای الکترودهای جوشکاری دارد. بهعنوان مثال:
E 7018
E: یعنی الکترود جوشکاری
۷۰: مقاومت کششی (۷۰,۰۰۰ psi)
۱: موقعیت جوش (۱=همه موقعیتها)
۸: نوع پوشش و جریان مناسب
شناخت این کدها به انتخاب دقیق و اصولی الکترود کمک میکند.
نکاتی برای انتخاب الکترود مناسب
جنس فلز پایه: الکترود باید با نوع فلز قابل جوش سازگاری داشته باشد.
موقعیت جوشکاری: برخی الکترودها فقط برای جوش افقی یا تخت مناسباند.
ضخامت قطعه: برای قطعات ضخیمتر، الکترود با نفوذ بالا انتخاب شود.
شرایط محیطی: در فضای باز، الکترودهای سلولزی یا بدون گاز محافظ مناسبترند.
مقاومت مکانیکی مورد نیاز: در سازههای تحت فشار، از الکترودهای کمهیدروژن استفاده شود.
برند استاندارد و مرقوبیت کالا : یکی از مهمترین نکات در انتخاب الکترود مناسب شناخت برندهای استاندارد و با کیفیت است . شرکت آما یکی از بهترین و قدیمی ترین شرکتهای تولید انواع الکترود در کشور میتواند بهترین گزینه از نظر کیفیت و قیمت گزینه بسیار مناسبی برای انتخاب باشد.
جمعبندی
شناخت انواع الکترود جوشکاری و تفاوتهای آنها، یکی از مهمترین عوامل در موفقیت هر پروژه صنعتی است. انتخاب درست الکترود میتواند موجب افزایش کیفیت، کاهش خطا، صرفهجویی در زمان و هزینه، و در نهایت رضایت مشتری شود.
در شرکت حدید صنعت نورا، ما آمادهایم تا با ارائه مشاوره تخصصی، تامین انواع الکترود جوشکاری، و معرفی بهترین برندهای موجود در بازار، همراه مطمئن شما در پروژههای صنعتی و ساختمانی باشیم.
